Küme düşme cezası camiayı ikiye böldü

3 Temmuz'da başlayan şike soruşturması, iddianamenin açıklanması ile mahkeme aşamasına geçti.


İşin hukuki boyutu bir yana, gözler Futbol Federasyonu'nun alacağı karara çevrildi. TFF'nin halihazırdaki Disiplin Talimatı'nda yer alan şiketeşvik suçlarına ilişkin "Bir alt lige düşürülür" hükmünü değiştirip değiştirmeyeceği tartışılıyor. Kulüpler Birliği'nin de TFF'ye "Düşmeyi kaldırın" önerisini getirmesi konuyu alevlendirdi.

Futbol kamuoyunun sorduğu soru şu: İddianamede adı geçen Fenerbahçe, Beşiktaş, Trabzonspor, Mersin İdman Yurdu, Sivasspor, İstanbul Belediye gibi takımların küme düşüp düşmeyeceğine karar verecek olan TFF ne yapmalı? Talimatı değiştirmeli mi?

'Küme düşürme kalkmazsa Türk futbolu belini doğrultamaz'
Milliyet Gazetesi Spor Müdürü Cem ŞENGÜL

Küme düşme cezasının kaldırılmasını futbol açısından düşündüğünüzde, bu en azından önümüzdeki sezonu kurtarır. Ama "temiz bir futbol" düşünüldüğünde ve yeni bir sayfa açılacağı düşünüldüğünde sadece günü kurtarır. Bu anlamda çok uzun ömürlü bir çözüm olmadığını düşünüyorum. Ama şu var; suçlanan takımların hepsinin küme düşürüleceğini varsayarsak, Türk futbolu yaklaşık bir 5 sene belini doğrultamaz. Onun için başka bir çözüm bulunması şart. Bu çözümün ne olduğunu bilemiyorum ama bir beyin fırtınası yapılıp hep birlikte bir çözüm bulunabileceğini düşünüyorum. Ama ben küme düşürme cezasının kaldırılacağı yönünde bir karar alınacağına inanıyorum.

'Yönetmelik değişirse Aydınlar istifa eder'
HABERTÜRK Gazetesi Spor Müdürü Halil ÖZER

Futbol Federasyonu yönetmeliklerinin değişmesine Mehmet Ali Aydınlar'ın karşı olduğunu biliyorum. Ama bunu engellemek onun elinde değil. Buna karar verecek olan federasyonun yönetim kurulunu oluşturan üyelerin yüzde 80'i Fenerbahçe, Beşiktaş ve Trabzonspor'dan oluşuyor. O yüzden böyle bir öneri gelirse bu yönetimden geçer. Çünkü bu üç kulübün bugünkü yönetmeliklere göre suçlu bulunurlarsa otomatikman düşmesi gerekiyor. Bu karar alınırsa Mehmet Ali Aydınlar ne yapar onu bilemiyoruz. Bana göre istifa eder. Bu yeni yönetmelikte sadece teşvik ve teşvike teşebbüs bölümlerinde oynama yapılabilir ve şike yapana küme düşme cezası aynen kalır. Muhtemelen teşvik ve teşebbüse para ve men cezası ile puan silme cezası getirilir. Ama tabii bu çıktıktan sonra şu anda so ruşturmada olan her olay teşvik ve teşebbüse sokulabilir. Eğer bu gerçekleşirse ortaya büyük bir sıkıntı çıkar. Ben de teşvik ve teşebbüse küme düşme cezasının ağır olduğunu düşünüyorum. Ama bu ortamda bunu değiştirmek sıkıntıyı çoğaltabilir. En azından bu dosya için nihai karar alındıktan sonra bu yönetmelik değişirse kamuoyu üstündeki olumsuz etkisi azalır. Çünkü şu anda ortada mahkeme sonucu suçlu bulunanların bu işin içinden sıyıracağı konusunda bir endişe var. Ama bu endişeye rağmen ben Kulüpler Birliği'nin bu yönetmeliğin değişmesi için çaba harcayacağını ve federasyonda gündeme getireceğini sanıyorum. O zaman da hem ceza hukukunda hem futbol hukukunda cezaların iyice düşmesiyle soruşturmanın anlamı ve önemi de sekteye uğrayabilir.

'Bu, hukuku altüst etmektir, hukukla bu kadar oynanmaz'
Galatasaray Üni. Hukuk Fak. Öğr. Üy. Dr. Pınar Memiş KARTAL

Eğer küme düşürme cezası kalkarsa failin lehine olan hüküm uygulanacaktır. Disiplin cezaları bakımından da bu öngörülür. Fiil işlendiği sırada küme düşürme cazası var ve yeni çıkan düzenlemede yok ise yeni çıkan düzenleme uygulanır, küme düşme cezası verilmez. Ama bu doğru bir yaklaşım mıdır? Bu yaklaşım hukukun altüst edildiğini gösterir. Sırf büyük takımlar zan altında ve küme düşme cezaları onlara uygulanacak diye böyle bir değişikliğe gidilmesi çok hukuka uygun bir yaklaşım değildir. Hiçbir şey ve hiç kimse bir düzenle ve hukukla bu kadar oynamaz. Bence bu yanlış bir yaklaşımdır. Ama ben Cumhurbaşkanı'nın vetosuna da katılmıyorum.

'Kaldırılırsa TFF'nin başı UEFA'yla derde girer'[page_end]

Spor Hukukçusu Av. Uğur MUTLU

Küme düşürme cezası iptal edilebilir, talimatta değişiklik yapılabilir ama ne kadar uygulanır olur bilemiyorum. "Küme düşürme cezasının kaldırılması, puan silinmesi şeklinde olacak" deniliyor. Bu hukuken mümkün ama gelinen duruma baktığınız zaman, ortada bir iddianame var, metin var. Bunların üzerine birtakım değişikliklere gitmek doğru değil. Her olayda birileri kurtulacak diye mevzuat değişikliği yapmak bence doğru değil. Şike meselesi ortaya çıktığından beri söylüyorum; kulüplerin ceza almasını yanlış buluyorum. Uluslararası uygulamada da bu yanlıştır, kulüp başkanının yaptığı bir fiilden dolayı kulübe ceza vermek gerçekten ağır bir yaptırımdır, bunun yanlış olduğunu düşünüyorum. Ama mevcut durumu göz önüne alıp mevzuat değişikliğine gitmek, hukuk devleti ilkesini, hukuk güvenliği ilkesini çok ciddi şekilde zarara uğratır. Bu değişikliği yapmaları hukuken mümkün ama bu değişikliği yaparlarsa UEFA'nın disiplin koduna aykırılık teşkil eder ve TFF'nin başı bu defa UEFA'yla derde girebilir.

'Kaldırılırsa caydırıcılık biter ve infiale yol açar'
Ceza Hukuku Derneği Kurucu Üyesi, Spor Hukukçusu Av. Engin TUZCUOĞLU

Zaten ağustos ayında talimatta bir değişiklik gerçekleştirildiği için şu aşamada değişiklik yapılması pek olası görünmüyor. Bir husus gözden kaçırılıyor, disiplin yargılamasında küme düşme cezası verilebilmesi için maç içerisinde de şike olduğunun ispatlanması lazım. Yani sadece anlaşmış olmak, küme düşmeyi gerektirmeyecek. Şu anda devam eden ceza yargılamasında, maç sonuçlarına veya şike olup olmadığına bakılmayacak, sadece anlaşmış olmaları suçu ispatlamak açısından yeterli. Futbol Federasyonu'nun ligden düşürme kararı vermesi süreci zorlu geçecek. Eğer sadece anlaşmış olmak yani sadece bir teşebbüs söz konusu ise talimatın 9. maddesi gereği zaten cezada indirim yapması, hatta yarı orana kadar indirmesi ihtimali söz konusu. Küme düşme cezasının indirimi ya da yarı oran indirimi söz konusu olmayacağı için bunun yerine talimatın (eski) 36. maddesine göre "Cezanın özelliğine göre, var olan ceza yerine kınama, uyarı, puan tenzili ya da para cezası verilebilir" diyor. Burada federasyonun işi Ceza mahkemesinin işinden daha zor. Ceza mahkemesi anlaşmış olmayı yeterli görüyor, oysa çok net olarak şike yapılmasının ispat edilmesi gerekiyor, suç teşebbüs halinde kalmışsa küme düşme cezasının verilemeyeceğini düşünüyorum. Sayın Cumhurbaşkanı'nın bahsettiği caydırıcılık asıl burada etkisini göstermelidir. Ligden düşme cezası kaldırılırsa bu işin caydırıcılığının kalmayacağını düşünüyorum. Sadece puan indirimi cezasının caydırıcılığı ortadan kaldıracağını düşünüyorum. İddianame açıklandıktan sonra '"Hay Allah, küme düşürmek zorunda kalacağız, bunu böyle yapmayalım" düşüncesi de toplumda infiale yol açar.

'TFF kaldırabilecek olsaydı çoktan yapardı'
Spor Hukuku Enstitüsü Gn. Sek. Yrd. Av. H. Alpay KÖSE

TFF Disiplin Talimatı'nın 58. maddesi açıktır: "Şike yapan ya da teşvik primi veren takımlar bir alt lige düşürülür." Şu an iddianamede yazılanların gerçek olduğunu varsayarsak ismi geçen takımların tamamının düşmesi gerektiği açıktır. Şu an kulüpler bu yaptırımdan kurtulmak için harekete geçmiş durumdalar ama burada da kanunun değişmesi için verdikleri teklifteki gibi bir hataya düşüyorlar. Kamuoyunda kabul edilecek makul bir öneri getirmek yerine toptan kaldırılmasını talep etme yoluna gidiliyor. Şu anda amaç ligden düşmenin kesin olarak kaldırılması gibi görünüyor. Ama şunu ifade etmek gerekir ki TFF bunu yapabilse idi çoktan yapardı. Zira talimat değişikliği bir yönetim kurulu toplantısı ile hemen gerçekleştirilebilir. Burada devrede UEFA ve FIFA'nın olduğu gözden çıkarılmamalı ve bu kurumlar ligden düşme cezasının tamamen kaldırılmasını kabul etmezler. Yapılabilecek olan ilgili maddede bazı değişiklikler yapılarak özellikle teşebbüse düşme cezası verilmeyeceğinin kurala bağlanması olabilir. Ama tümden cezanın ortadan kaldırılması mümkün değil.