Yabancı kuralına Avrupalı modeli

Gelecek sezondan itibaren Süper Lig takımlarına, kadrolarında 14 yabancı futbolcu bulundurma hakkı tanıyan TFF, Avrupa'nın önde gelen liglerindeki gibi kulüplere esneklik tanıyan bir "yabancı kuralı"nı tercih etti.

Bu sezon "5+3 kuralı"nın (5'i ilk 11'de olmak üzere 18 kişilik kadroda 8 yabancı) uygulandığı Spor Toto Süper Lig'deki kulüpler, TFF'nin 2015-2016 sezonundan itibaren 28 kişilik takım kadrosunda 14, 18 kişilik maç kadrosunda ise tamamı ilk 11'de oynayabilecek şekilde 11 yabancı oyuncu bulundurma hakkı vermesiyle Avrupa'daki önemli liglerde 1995'ten bu yana yürürlükte olan "yabancı oyuncu kuralı" standartlarına yaklaştı.

Yalnızca kadrodaki 14 yerli oyuncudan 2'sinin altyapıdan gelmesi, 4'ünün de Türkiye'de yetişmesi ve maç kadrosunda bir Türk kaleci bulundurma mecburiyeti getirildi.

Türk futbolunda uzun yıllardır tartışılan yabancı oyuncu sınırlaması böylece AB üyesi ülkelerdeki futbol liglerinde 20 yıldır yürürlükte olan kurallardaki gibi esneklik kazandı. 

UEFA'nın, Belçikalı futbolcu Jean-Marc Bosman'ın yaptığı itiraza dayanarak Avrupa Adalet Divanı’nın 1995'te aldığı karar sayesinde AB üyesi ülkelerdeki futbol liglerinde uygulamaya soktuğu "transfer edilen oyuncunun AB vatandaşı olması koşuluyla yabancı oyuncu sınırlamasının kaldırılması" kuralı uyarınca hareket eden ve UEFA katsayı uygulamasına göre ilk 10'da yer alan ülkeler İspanya, İngiltere, Almanya, İtalya, Portekiz, Fransa, Rusya, Ukrayna, Hollanda, Belçika liglerindeki "yabancı kuralları" şöyle:

- İngiltere ve Almanya'da şartlı sınırsızlık
İngiltere'ye transfer olacak yabancı oyuncular, Premier Lig'de forma giyebilmek için İngiltere Futbol Federasyonu'ndan (FA) belli kriterlere dayanan bir çalışma izni almak zorunda. Buna rağmen saha içinde herhangi bir sınırlamaya takılmayan futbolcuların, transferi için milli takımlarında yeterli sayıda forma giyip giymediği şartı aranıyor.

Yabancıların giderek Ada futboluna hakim olması üzerine, bu sezon kulüplere, "25 kişilik kadroda, altyapıdan yetişmeyen, 21 yaşından büyük 17'den fazla oyuncu bulunduramama" şartı getiren FA, buna ek olarak AB üyesi olmayan futbolculara bir kota getirmeyi de tartışıyor.

Almanya'da da AB dışı ülkelerin futbolcularına yönelik kısıtlama da dahil olmak üzere herhangi bir uygulama yer almıyor. Bundesliga'da yalnızca en az 12 Alman futbolcunun bir takımın kadrosunda bulunması, altyapıdan da 8 oyuncu yetiştirilmesi koşulları aranıyor.

Liglerinde yabancı uyruklu oyuncuları kısıtlayıcı herhangi bir uygulama bulunmamasına rağmen Alman futbolunun son yıllardaki yükselişi göze çarpıyor.

- İspanya, Fransa ve İtalya'da AB dışına kota var
İspanya Birinci Futbol Ligi'nde (La Liga), AB'ye üye olmayan ülkelerin futbolcularına dair bir uygulama mevcut.

İspanya'da her ne kadar AB dışında ülkelerin vatandaşı olan 3 oyuncunun maç kadrosunda yer almasına izin verilse de Türk ve Rus futbolcular da AB statüsünde kabul edilip yabancı sınırlamasına takılmıyor. Ayrıca La Liga'da 5 yıl forma giyen oyunculara İspanyol vatandaşlığı veriliyor.

Fransa'daki durum da benzerlik taşıyor. AB vatandaşı oyuncuları yabancı kabul etmeyen Fransa Futbol Federasyonu, ilk 11'de birlik dışından en fazla 4 oyuncunun oynatılmasına izin veriyor. Ancak eski Fransız sömürgelerinden (Mısır ve Libya hariç tüm Afrika ülkeleri) gelen oyuncular ve ekonomik işbirliği anlaşmasına imza atan ülkelerin oyuncuları da yabancı kabul edilmiyor.

İtalya Birinci Futbol Ligi'nde (Serie A), İspanya ve Fransa'daki gibi AB üyesi ülkelerin vatandaşları, yerli statüsünde kabul görüyor. Serie A'da AB dışından her sezon yalnızca 2 oyuncu transfer edilmesi şartıyla 5 yabancı futbolcu sahada yer alabiliyor.

- Portekiz, Hollanda ve Belçika
UEFA sıralamasında 5. sıradaki Portekiz, 9. sıradaki Hollanda ve 10. sıradaki Belçika'nın birinci liglerinde mücadele eden takımlara, ne kadrosunda ne de ilk 11'de yabancı oyuncu bulundurmama konusunda herhangi bir sınırlama geliyor.

Ek olarak Hollanda'da 18-19 ve 20 yaş kategorisindeki futbolculara asgari maaş, Belçika'da ise kadroda altyapıdan yetişen en az 6 futbolcu bulundurma şartı var.

- Rusya ve Ukrayna, Türkiye'deki mevcut uygulamaya yakın
UEFA sıralamasının 7. ve 8. basamağındaki Rusya ve Ukrayna'da ise bu sezon Türkiye'deki uygulamaya benzer şekilde kulüplerin sahada 7 yabancı bulundurmasına müsaade ediliyor.

- Diğer Avrupa ligleri
UEFA üyesi ülkelerin liglerinden Almanya ve İngiltere'nin yanı sıra Avusturya, Belçika, Galler, Hollanda, İrlanda, İskoçya, Kuzey İrlanda, Polonya, Portekiz ve Sırbistan'da yabancı futbolculara yönelik sınırlama kuralları yer almıyor.

Bulgaristan, İsviçre ve Yunanistan liglerinde AB vatandaşı futbolcular yerli statüsünde oynuyor. Danimarka'da ise AB vatandaşlığı yerine Avrupa kıtası ülkeleri bazında bir yabancı sınırlaması uygulanıyor.

UEFA katsayı uygulamasına göre ilk 10'da yer alan ülkelerin birinci liglerindeki "yabancı oyuncu kuralları" ve gelecek sezondan itibaren Türkiye'de yürürlüğe girecek kural şöyle: